Wśród uczniów uczęszczających do szkół i placówek oświatowych znajduje się spora grupa takich, którzy posiadają pewnego rodzaju ograniczenia wynikające z różnorodnych zaburzeń czy zakłóceń rozwoju. Warto zauważyć również, że niemal w każdej szkole znajdują się uczniowie mający orzeczenie o niepełnosprawności. Nie ulega wątpliwości, że funkcjonowanie tych uczniów w szkole jest utrudnione z uwagi na wiele czynników i sytuacji, których nie są oni w stanie pokonać – zwyczajnie pozostają one poza granicami ich możliwości.
Dział: Wspomaganie ucznia
Autyzm to nie choroba, nie da się go jednak wyleczyć. Należy on jednak do całościowych zaburzeń rozwojowych. Niektóre osoby z autyzmem mają bardzo duże zdolności w jakiejś dziedzinie, inne cierpią na niepełnosprawność intelektualną. Lista objawów jest bardzo długa, które dla uporządkowania dzieli się na kategorie dotyczące sfery komunikacyjnej, społecznej i behawioralnej. Zaburzenia autystyczne są na tyle różnorodne, że jeżeli znasz jedną osobę z tej grupy, znaczy to tylko tyle, że znasz jedną osobę. Jak wytłumaczyć dzieciom, czym jest autyzm?
Jednym z zadań, które stawia się przed nauczycielem, jest między innymi organizowanie pomocy i wsparcia dzieciom z różnego rodzaju trudnościami, chorobami, również przewlekłymi i niepełnosprawnościami. Wymaga to więc gruntownego zapoznania się z tym, jakie problemy mogą mieć tacy uczniowie i z jakimi ograniczeniami mierzą się każdego dnia. Okazuje się, że niezbędne staje się w tym procesie dostosowanie nie tylko warunków do potrzeb dzieci, ale również wybranie jak najlepszych metod i form pracy. Żeby jednak to było możliwe, konieczne będzie zrozumienie, co mieści się zarówno pod pojęciem niepełnosprawności ruchowej, jak i choroby przewlekłej.
Żyjemy w ciele i poprzez ciało. Doświadczenia zmysłowe i ruchowe są podstawą budowania świadomości dziecka, rozumienia i sposobu odbioru otoczenia oraz kształtowania własnego obrazu siebie w świecie. Stres jako odczuwanie fizycznego i emocjonalnego napięcia jest częścią naszego życia. Nasz umysł nie różnicuje zagrożeń – wyobrażone czy występujące fizycznie będą powodować podobną reakcję fizjologiczną. Bagaż napięć, jaki niesie ze sobą dziecko, bywa spory – włączając w to czas ciąży i porodu, zabiegi medyczne oraz relacje rodzinne i społeczne.
Szkoły i przedszkola stają coraz częściej przed nowymi wyzwaniami związanymi w szczególności z nieharmonijnym rozwojem uczniów. Okazuje się, że widoczny staje się on zwłaszcza w przypadku dzieci zdolnych.
Głównym sposobem komunikacji jest mowa. Wszelkie wyzwania i deficyty w tym obszarze powodują ograniczenie przepływu informacji. Brak porozumienia z dzieckiem nie należy do łatwych sytuacji, powoduje bowiem u niego ogromną frustrację, wynikającą z faktu, że nie potrafi wyrażać swoich potrzeb, wypowiadać opinii. W sytuacji zaburzeń w tradycyjnej komunikacji z pomocą przychodzą alternatywne metody.
Do Polski co roku przybywa coraz więcej osób spoza jej granic z zamiarem osiedlenia się. Wielu cudzoziemców przybywa z całymi rodzinami, w tym dziećmi, które zgodnie z obowiązującym prawem stają się beneficjentami polskiego systemu oświaty. Zjawisko migracji mimo pandemii nasila się, dlatego dobrze, aby pracownicy szkół byli gotowi stawić czoło wyzwaniom, jakie niesie ze sobą praca z uczniem z innego kręgu kulturowego.
Tradycyjne nauczanie coraz częściej nie odpowiada potrzebom rodziców. Szukają oni czegoś innego dla swoich dzieci niż masowa szkoła, w której lekcje trwają zazwyczaj 45 minut, a przerwy są poświęcone na swobodne zabawy młodych ludzi. Ci rodzice najczęściej nie są w stanie zaakceptować tego, że w wielu szkołach nauczyciele skupiają się wyłącznie na realizowaniu podstawy programowej. Chcieliby oni, żeby zajęcia były ciekawe, dostosowane do potrzeb i możliwości ich pociech. Rok nauki zdalnej pokazał również wiele mankamentów tradycyjnej szkoły. Okazało się, że nie zawsze nauczyciel ma czas, aby każdemu dziecku wyjaśnić konkretne zagadnienie czy pomóc mu w wykonaniu jakiegoś zadania.
Dzieci tak samo jak dorośli doświadczają w swoim życiu rozmaitych sytuacji stresowych, także objawy stresu i przeżywane negatywne emocje są u nich podobne. Dysponują one jednak znacznie mniejszymi możliwościami zrozumienia źródła stresu i sposobu radzenia sobie z nim. Potencjalnie każda zmiana – niezależnie od tego, czy jej konsekwencje są pozytywne, czy negatywne – bywa dla dzieci stresująca. Młodszy wiek szkolny stanowi jeden z krytycznych okresów ontogenezy pod względem doświadczania stresu, m.in. z uwagi na przejście dziecka do środowiska szkolnego, zwiększenie wymagań związanych z nauką, nabywanie nowych kompetencji i umiejętności, takich jak czytanie, pisanie i liczenie, ograniczenie aktywności fizycznej, upór i nieposłuszeństwo, zazdrość o miłość i uwagę rodziców, samokrytycyzm i zwiększoną samoświadomość.
Lęk jest naturalnym stanem emocjonalnym, który zwraca uwagę na potencjalne niebezpieczeństwo i mobilizuje do poradzenia sobie z nim. Przykładowo, gdy ktoś widzi rozpędzony samochód jadący w jego kierunku, odczuwa lęk i chowa się w bramie, dzięki czemu unika potencjalnego zderzenia. Taki lęk pełni funkcję przystosowawczą – pomaga optymalnie rozwiązać problemy. Co jednak, kiedy przeradza się w stan patologiczny?
Warsztaty to praca z grupą skupiająca się na rozwoju i edukacji uczestników. Wykorzystuje zasoby i potencjał grupy. Ponadto stwarza okazję do nabywania nowych doświadczeń i doskonalenia już posiadanych umiejętności społecznych. Nie rezygnujmy z możliwości jej wyboru w ramach prowadzonej pomocy psychologiczno-pedagogicznej.