Tematem przewodnim marcowego wydania „Życia Szkoły” jest proces diagnostyczny w szkole. W artykule otwierającym niniejszy numer czasopisma Aleksandra Kubala-Kulpińska przekonuje, że dzięki diagnozie nauczyciel otrzymuje wiedzę na temat funkcjonowania każdego ucznia jako jednostki oraz jako członka społeczności szkolnej. Służy ona podniesieniu efektywności pracy dydaktycznej, opiekuńczej i wychowawczej. Ekspertka przybliża także obowiązki osób odpowiedzialnych za szkolny proces diagnostyczny – pedagoga, psychologa szkolnego, terapeuty pedagogicznego, logopedy i doradcy zawodowego.

W tym miesiącu poruszamy temat gimnastyki mózgu – zachęcamy do przeprowadzania treningu koncentracji w szkole i w domu oraz opisujemy przebieg badania „marshmallow test”, które pozwala obserwować nie tylko zdolność odroczenia nagrody przez dziecko, ale przede wszystkim różne zachowania związane z uczuciem zniecierpliwienia.

Zarówno media, jak i specjaliści pracujący z dziećmi biją na alarm – coraz więcej uczniów ma trudności w nauce czytania. Podopieczni chętniej oddają się rozrywkom związanym z biernym odbiorem, takie jak oglądanie telewizji czy gra na komputerze. W bieżącym wydaniu czasopisma zastanawiamy się, jak zachęcić dzieci do czytania oraz w jaki sposób nauczyciel może kształtować pozytywne nawyki czytelnicze. Ponadto, staramy się Państwa przekonać do czytania dzieciom codziennie przez minimum dwadzieścia minut.

Jakie czynniki powodują zaburzenia koncentracji uwagi?

Specyficzne trudności w nauce czytania i pisania spowodowane są dysfunkcjami w sferze percepcji wzrokowej, słuchowej lub ruchowej, a także orientacji przestrzennej, lateralizacji i orientacji w czasie. Zazwyczaj towarzyszą im zaburzenia koncentracji uwagi oraz pamięci fonologicznej czy sekwencyjnej. Jak wspierać dziecko w przezwyciężeniu trudności z orientacją w czasie? Dowiedzą się tego Państwo czytając artykuł Edyty Szczepkowskiej zatytułowany „Trudności z określaniem pory roku”. Terapeuta pedagogiczny, specjalista w zakresie terapii pedagogicznej i choreoterapii przekazuje wraz z nim zestaw ćwiczeń, które mogą być mogą być stosowane zarówno w pracy indywidualnej, jak i grupowej podczas zajęć w klasie oraz w domu.

Czytanie dzieciom w dobie cyfryzacji

Dlaczego warto czytać dzieciom po angielsku? Jak zachęcić dzieci do czytania w obcym języku? Co można zrobić, aby uczniowie sięgali po książki dopasowane do ich wieku oraz do możliwości językowych? Jakie korzyści przynosi codzienne czytanie dzieciom? Jak przezwyciężyć trudności w nauce czytania? Odpowiedzi na te pytania udziela Ewa Ostarek w artykule zatytułowanym „Jak zachęcić dzieci do czytania?”, który publikujemy w rubryce „Pedagogiczne inspiracje”.

Gimnastyka mózgu w szkole i w domu

W tym samym dziale znajduje się tekst Eryka Ołtarzewskiego pt. „Gimnastyka mózgu – trening samokontroli”. Pedagog i socjoterapeuta przedstawia w nim technikę mindfulness i przybliża, co łączy zdolność skupienia z umiejętnością samokontroli, na podstawie analizy wyników badania „marshmallow test”. To interesujące doświadczenie Walter Mischel przeprowadził ze swoimi studentami na Uniwersytecie Stanforda w latach 60. ubiegłego wieku. „Badanie «marshmallow test» pozwalało obserwować nie tylko zdolność odroczenia nagrody przez dziecko, ale przede wszystkim różne zachowania, które pozwalały nie ulegać pragnieniu i poradzić sobie z frustracją oraz doświadczenia, szczególnie jeżeli często się powtarzają, mogą być zaczątkiem zdrowej samokontroli oraz świadomej ekspresji emocjonalnej, która pojawi się w dorosłym życiu” – wyjaśnia ekspert. Wraz z niniejszym tekstem Eryk Ołtarzewski przekazuje Państwu zabawy i ćwiczenia z zakresu treningu koncentracji i zachęca do przeprowadzenia „gimnastyki mózgu” w szkolnych warunkach.

Zaburzenia koncentracji uwagi u dziecka

W tym miesiącu poruszamy również temat zaburzeń koncentracji uwagi u dzieci. W artykule zatytułowanym „Wspomaganie koncentracji u dziecka” Anna Meslin przybliża, jak zmienia się koncentracja uwagi na różnych etapach edukacyjnych, jak definiowane są i czym charakteryzują się zaburzenia koncentracji uwagi wśród dzieci, jakie są ich przyczyny oraz z jakich innych trudności mogą one wynikać. „W edukacji pojawiają się nowe trendy, np. brak prac domowych, przez co dzieci nie są uczone systematyczności i treningu koncentracji uwagi w domu. Wiadomym jest, że środowiskiem uczącym powinna być szkoła i prace domowe mogą być stopniowo wycofywane, ale nie zlikwidowane do zera, zwłaszcza na etapie edukacji wczesnoszkolnej” – dodaje autorka.

Terapeuta pedagogiczny i jego obowiązki związane z procesem diagnostycznym

Zachęcamy Państwa do lektury artykułu pt. „Proces diagnostyczny w szkole”, w którym Aleksandra Kubala-Kulpińska przedstawia obowiązki osób odpowiedzialnych za szkolny proces diagnostyczny. „Terapeuta pedagogiczny prowadzi badania diagnostyczne uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu się w celu rozpoznawania trudności oraz monitorowania efektów oddziaływań terapeutycznych. Logopeda diagnozuje pod kątem logopedycznym, prowadzi badania przesiewowe w celu ustalenia stanu mowy oraz poziomu rozwoju językowego uczniów. Doradca zawodowy systematycznie diagnozuje zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej” – wyjaśnia autorka.