Wspomaganie koncentracji u dziecka

Znalezienie odpowiedzi na te pytania będzie możliwe dzięki wskazaniu, jak definiowane są i czym charakteryzują się zaburzenia koncentracji uwagi wśród dzieci, jakie są ich przyczyny oraz z jakich innych trudności mogą one wynikać. W artykule zawarte zostały również wskazówki i metody do pracy z uczniem w środowisku szkolnym i domowym, które mogą przyczyniać się do poprawy koncentracji uwagi i ułatwią mu funkcjonowanie w szkole oraz nabywanie nowych umiejętności szkolnych.

Jak zmienia się koncentracja uwagi na różnych etapach edukacyjnych?

Zanim zdefiniowane zostanie pojęcie zaburzenia koncentracji uwagi, należy wskazać, jaka jest norma rozwojowa koncentracji uwagi dla dzieci na różnym etapie edukacyjnym. Wiedza w tym zakresie pozwoli nauczycielowi zweryfikować, czy jego oczekiwania są adekwatne do możliwości dziecka oraz wnioskować o ewentualnych zaburzeniach koncentracji.
Analizę poziomu koncentracji uwagi należy zacząć od etapu niemowlęcego: 7–8 miesiąc życia, kiedy uwaga dziecka skupiana jest na jednej zabawce od 1 do maksymalnie 3 minut. Dziecko roczne do ukończenia trzeciego roku życia potrafi już bawić się tą samą zabawką od 5 do 10 minut. Czas ten wydłuża się w okresie młodszym przedszkolnym do 15–20 minut, a u 5–6 latków nawet do 40 minut. Na tym etapie rozwijają się, ale nie są jeszcze w pełni ukształtowane natężenie uwagi (intensywne skupienie na wykonywanym zadaniu) i jej podzielność. Oznacza to, że dziecko nie potrafi wykonywać jeszcze dwóch czynności jednocześnie (np. gdy nauczyciel zadaje pytanie dziecku, które jest pochłonięte zabawą, nie uzyska na nie odpowiedzi).
U dziecka w wieku wczesnoszkolnym (do około 9–10 roku życia) dominuje uwaga mimowolna, czyli zdolność do koncentracji na tym, co aktualnie znajduje się w zasięgu słuchu, wzroku i dotyku. Wystarczy jednak, że wystąpi jakiś atrakcyjny bodziec, by dziecko nieświadomie przerwało swoją aktywność. W klasie I–II rozwija się uwaga dowolna (pod kontrolą świadomości), którą uczniowie zaczynają utrzymywać przez 15–20 minut. Ponadto wychowankowie na tym etapie automatyzują umiejętności czytania i pisania, które wymagają dużo wysiłku i skupienia i ich podzielność uwagi jest mniejsza. Ze względu na to ważne jest, by nauczyciel:

• nie przekazywał istotnyc...