Kodowanie w szkole – dekodowanie w edukacji polonistycznej to temat przewodni kwietniowego wydania „Życia Szkoły”. W artykule otwierającym niniejszy numer czasopisma zachęcamy do organizacji sytuacji okołoprogramistycznych z wykorzystaniem materiału literowego. Tym samym staramy się Państwa przekonać, że programowanie w szkole rozwija u uczniów umiejętności wnioskowania i rozwiązywania problemów, a także jest doskonałym treningiem umiejętności poznawczych.

W bieżącym wydaniu „Życia Szkoły” publikujemy kolejny tekst z cyklu artykułów pt. „Gimnastyka mózgu”. W tym miesiącu Eryk Ołtarzewski dzieli się z Państwem pomysłami na ćwiczenia i zabawy, które kształcą świadomość własnych uczuć, uwrażliwiają na emocje i wzmacniają pozytywne postawy.

Ponadto, na łamach kwietniowego wydania czasopisma informujemy, jak przeciwdziałać otyłości u dzieci, zamieszczamy propozycje zadań z zakresu geometrii w szkole podstawowej oraz radzimy, jak pomóc uczniom w przechodzeniu kolejnych etapów żałoby.

Programowanie w szkole z wykorzystaniem materiału literowego

Jakie umiejętności rozwija programowanie w szkole? Jak zachęcić najmłodszych uczniów do nauki kodowania w szkole? Jaka jest rola nauczyciela w kształtowaniu umiejętności czytania i pisania, czyli kodowania i dekodowania różnorodnych znaków? Odpowiedzi na te pytania udziela Izabela Breguła w artykule zatytułowanym „Kodowanie – dekodowanie w edukacji polonistycznej”. Wraz z niniejszym tekstem autorka przekazuje Państwu pomysły na gry i zabawy przeznaczone dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Celem opisanych ćwiczeń jest rozwijanie u uczniów umiejętności okołoprogramistycznych, które ułatwią naukę programowania w szkole, także na II etapie kształcenia oraz umożliwią stosowanie w praktyce szkolnej korelacji pomiędzy edukacją polonistyczną a informatyczną na I etapie kształcenia. Zaprezentowanie gry i zabawy z zakresu nauki kodowania w szkole można swobodnie korelować z dowolnymi sytuacjami edukacyjnymi towarzyszącymi zajęciom w ramach edukacji polonistycznej, np. monografia liter, nawiązanie otrzymanym rysunkiem do treści tekstu, czy też tworzenie zbioru rysunków odnoszących się do omawianych ortogramów.

Dyktanda graficzne dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym

Wśród edukacyjnych ćwiczeń autorka wymienia m.in. dyktanda graficzne, magiczny kwadrat

szyfrujący wyrazy, szyfr literowo-strzałkowy i szyfr ułamkowy. „Pod nazwą dyktando graficzne najczęściej rozumie się narysowaną tabelę – sieć kwadratową składającą się z małych kwadracików, które należy pokolorować (lub połączyć ze sobą zaznaczone na środku każdego kwadracika punkty) zgodnie z podanym kodem opartym na współrzędnych literowych (np. w pionie) i cyfrowych (np. w poziomie). Niektóre odmiany dyktand graficznych mają ponumerowane pola i przypisany do każdej liczby kolor co stanowi kod – legendę. Kody mogą być czytane samodzielnie przez ucznia lub dyktowane przez dorosłego. (…) Praca z dyktandami graficznymi rozwija percepcję wzrokową uczniów, usprawnia ruchy rąk i koordynację wzrokowo-ruchową, a w przypadku dyktowania kodu przez nauczyciela – koordynację wzrokowo-słuchową. Dyktanda graficzne pozwalają rozwijać u uczniów orientację przestrzenną. Stanowią lubiane przez uczniów zajęcie, gdyż efekt ich starannej i dokładnej pracy widoczny jest natychmiast po zakończeniu zmagań i ma w sobie element tajemnicy – niespodzianki, co wzmaga motywację ucznia do wytrwałej i starannej kontynuacji podjętego działania” – dodaje Izabela Breguła.

Gimnastyka mózgu i kształcenie odporności psychicznej u dzieci

„Gimnastyka mózgu: emocje i zdrowa samokontrola” to artykuł Eryka Ołtarzewskiego, który publikujemy w rubryce „Inspiracje psychologiczne”. Znajdą w nim Państwo propozycje ćwiczeń mających na celu uwrażliwianie podopiecznych na emocje oraz uświadamianie dzieciom, że mogą rozwijać dobre uczucia. „Umiejętność pielęgnowania pozytywnych postaw życiowych oraz świadomość uczuć, zdolność zrozumienia i wyrażania emocji jest jednym ze źródeł odporności psychicznej. Dzieci, które potrafią sobie poradzić z frustracją i dyskomfortem emocjonalnym, są bardziej wytrwałe, łatwiej będzie im podjąć wysiłek przezwyciężenia trudności, np. rozwiązania zadań matematycznych, zapanowania nad własnym zachowaniem pod wpływem złości. Nasuwa się pytanie: «Jak można kształcić odporność psychiczną u dzieci?». Mówimy o odporności, która wynika z akceptacji uczuć, a nie wypierania i tłumienia emocji” – dodaje ekspert.

Otyłość u dzieci – jak jej przeciwdziałać?

Jak szkoła może zaangażować się w promowanie zdrowego trybu życia wśród uczniów? W jaki sposób przeciwdziałać otyłości u dzieci? Odpowiedzi na te i inne pytania udziela Aleksandra Kubala-Kulpińska w artykule zatytułowanym „Nadwaga i otyłość poważnym problemem dzieci i młodzieży”. Wraz z niniejszym tekstem autorka przekazuje Państwu przykładowy model aktywności fizycznej w rodzinie, którego aktywne promowanie w szkole wspomoże walkę z otyłością u dzieci.

Geometria w szkole podstawowej dla klas I-III

Propozycje ćwiczeń z zakresu geometrii w szkole podstawowej publikujemy w dziale „Scenariusz zajęć”. Opracowanie autorstwa dr Feliksy Piechoty i dr Emilii Szymczak uzupełnia zajęcia z tego obszaru tematycznego w klasach I–III i stanowi inspirację do tworzenia własnych propozycji ćwiczeń i aktywności w ramach tego zagadnienia.

Etapy żałoby dziecka

Temat żałoby i radzenia sobie ze śmiercią to dla wielu dorosłych temat tabu, jakiego nie porusza się z dziećmi. Zdarzają się jednak sytuacje, w których nie można takich kwestii przemilczeć. W artykule zatytułowanym „Szkolne tematy tabu – jak pomóc dzieciom w przejściu żałoby” Anna Meslin wyjaśnia, jak pomóc uczniom w przechodzeniu kolejnych etapów żałoby oraz radzi, jakie działania podjąć, by wspierać podopiecznych przeżywających stratę. „Nauczyciel musi być świadomy, że nagła śmierć kogoś ze środowiska szkolnego może spotęgować żal i skomplikować proces żałoby, a nawet doprowadzić do wystąpienia PTSD (zespołu stresu pourazowego). Zadaniem, które należy wykonać z uczniami, jest omówienie etapów żałoby. Warto wskazać, że ogarniają nas wtedy różne uczucia, analogicznie jak np. w sytuacji, gdy coś zgubimy. (…) Uczniowie przeżywający śmierć kogoś bliskiego doświadczają poczucia bezradności, rozumianej jako brak wpływu na zaistniałą sytuację. Zadaniem dorosłego jest mobilizowanie ich do odzyskania poczucia zaradności. Należy pokazać uczniom, że mają wpływ na sytuację w postaci pożegnania ze zmarłym” – dodaje autorka.