Jedną z form aktywności muzycznej jest ruch z muzyką. Jest to szczególnie istotna forma działań muzycznych, ponieważ zaspokaja dziecięcą potrzebę poruszania się, która nierzadko jest dominującą w wieku wczesnoszkolnym. Dziecko na tym etapie jest niezwykle aktywne, co zazwyczaj objawia się w postaci jego wzmożonej ruchliwości.
Dział: Muzyka i Rytmika
Dziecko powinno zacząć obcować z muzyką od najmłodszych lat, ponieważ wychowanie muzyczne rozwija słuch muzyczny oraz kształtuje poczucie estetyki. Jak wprowadzić elementy fonogestyki i tataizacji podczas zajęć z dziećmi?
W edukacji duży nacisk kładzie się na rozwój intelektualny. Dzieci nie tylko spędzają wiele godzin na nauce w szkole, ale także w domu podczas odrabiania zadanych prac. Ponadto atrakcyjność komputerowych gier i wielu innych łatwo dostępnych w internecie form zabawy sprawia, że często zostaje zachwiana równowaga pomiędzy rozwojem poznawczym, fizycznym i społecznym. Odzwierciedleniem tego stanu rzeczy, szczególnie jeśli utrzymuje się on przez dłuższy czas, stają się problemy zdrowotne. Według Światowej Organizacji Zdrowia zdrowie to nie jedynie brak choroby, ale poczucie dobrostanu w sferze fizycznej, psychicznej i społecznej. Czy muzyka może odgrywać pozytywną rolę w szeroko i całościowo pojmowanym zdrowiu człowieka? Czy nauczyciel poprzez muzykę może korzystnie wpływać na zdrowie i rozwój dzieci?
Podstawowym celem edukacji muzycznej w szkołach ogólnokształcących jest przygotowanie świadomych odbiorców i uczestników kultury muzycznej. Biorąc pod uwagę, że słuchanie muzyki jest najpowszechniejszą formą aktywności muzycznej, realizowaną przez wszystkie grupy wiekowe, niezależnie od statusu społecznego, gospodarczego czy kulturowego, niezwykle ważny jest proces wprowadzania dziecka w świat muzyki wartościowej, takiej, która będzie nie tylko spełniała funkcje zabawowe, ale także wzmacniała jego wrażliwość muzyczną, kształtowała poczucie estetyki, wzbudzała pozytywne emocje, a przy tym stawała się bliska i zrozumiała. Próby realizacji tego celu powinny być podejmowane już od najmłodszych lat dziecka, by na etapie edukacji wczesnoszkolnej tzw. muzyka artystyczna nie była dla uczniów czymś zupełnie obcym.
Aktywność twórcza – w zakresie sztuk muzycznych, plastycznych, językowych, matematycznych, ruchowych i wielu innych obszarów – stanowi kwintesencję posiadanych kompetencji w danej dziedzinie. Wykorzystanie wcześniej zdobytej wiedzy oraz umiejętności pozwala w procesie tworzenia na wzbogacanie i ulepszanie tego, co już poznane i zrozumiane.
Pandemia wywołana koronawirusem SARS-CoV-2 wymusiła wprowadzenie licznych zmian w edukacji dzieci. W szkołach wdrożono nauczanie zdalne, a jego realizacja przyjmowała różne formy. Nauczyciele stanęli przed wyzwaniem poszukiwań nowych, niewykorzystywanych dotąd e-narzędzi dydaktycznych. Edukacja muzyczna, stanowiąca wyjątkowy obszar kształcenia, została postawiona w nietypowej dla siebie sytuacji – braku fizycznego i bezpośredniego kontaktu z grupą klasową.
Muzyka, dzięki swojej specyficznej strukturze dźwiękowej, jest nośnikiem treści, które często – pomimo różnic kulturowych, językowych i obyczajowych – są tak samo rozumiane przez różne narodowości. Dzięki swojej uniwersalnej formie muzyka może stać się narzędziem komunikacji, integrując, łącząc i spajając z pozoru różne kultury i społeczności. Jarosław Chaciński, ekspert w zakresie muzycznej pedagogiki międzykulturowej, zauważył, że muzyka i jej nauczanie są zazwyczaj kompromisem pomiędzy tym, co własne, a tym, co obce. Autor wskazuje, że aby zrozumieć świat innych kultur, wykazujących zarówno podobieństwa z naszą kulturą, jak i istotne różnice, należy rozpocząć od podjęcia próby zrozumienia swojej tożsamości muzycznej.
Wielu ludzi, myśląc o emocjach, najczęściej umiejscawia je w tym, co wychodzi poza ich kontrolę, co niekiedy pokazuje ich w niecodziennej prezencji, przez co czasami woleliby, jak w filmie, zażyć lek eliminujący zdolność odczuwania1. W umyśle ludzi sytuacja, która ma miejsce w chwili wzburzenia emocjonalnego, bywa traktowana jako nieadekwatna do typowego przejawu zachowań, a jej skutki nierzadko nazywane są działaniami w afekcie jako ekspresji nieuświadomionej emocji niepoddanej analizie poznawczej.
Zmiany społeczno-kulturowo-gospodarcze ostatnich dziesięcioleci, takie jak migracje zarobkowe, globalizacja, atomizacja społeczeństwa, liberalizm i unifikacja kultur lokalnych, w wielu miejscach na świecie, w tym w Polsce, doprowadziły do ujednorodnienia kulturowego, odsuwając na dalszy plan indywidualne i specyficzne dla danego regionu elementy kultury. Coraz częstszy brak kontaktu z unikatowym materiałem kulturowym różnych społeczności wpływa na jego zapomnienie, ale również na brak zrozumienia wynikający z rzadkich z nim doświadczeń – swoiste „błędne koło”. Poznawanie i pielęgnowanie tradycji związanych z narodem, społeczeństwem, społecznością odgrywa niezwykle istotną rolę w edukacji muzycznej dzieci.
Wszelkie działania pedagogiczne powinny zawierać element profilaktyki, również wtedy, gdy na wczesnym etapie edukacji dziecko nie przejawia deficytów. Wspieranie naturalnych potrzeb rozwojowych dziecka powinno być myślą przewodnią każdego nauczyciela.
