Fonogestyka i tataizacja we wczesnoszkolnej edukacji muzycznej

Względna metoda kształcenia słuchu

Wielowiekowa tradycja ukształtowała dwie główne metody nauki śpiewu i czytania nut głosem: względną i absolutną. Względna metoda kształcenia słuchu, nazywana również relatywną lub solmizacji względnej, ma stosunkowo długą tradycję. W historii edukacji muzycznej znana była jako metoda cyfrowa Jean-Jacques’a Rousseau, metoda Galin-Chevé-Paris, metoda Tonic-Solfa Johna Curwena, metoda Jale R. Münnicha, Tonika Do Agnes Hundoegger, czy też metoda Stefana Wysockiego. Głównym celem zastosowania metody relatywnej jest kształcenie słyszenia funkcyjnego, które jest nierozdzielnie związane z metodą solmizacji względnej, posługującej się nazwami solmizacyjnymi dla oznaczenia stopni gamy – niezależnie od ich wysokości absolutnej tylko w relacji do pierwszego stopnia (np. „do” w skali durowej lub „la” w skali molowej). Kiedy stosujemy w edukacji metodę względną – zadaniem dzieci jest oznaczenie funkcji dźwięku i jego wysokości przy użyciu sylab solmizacyjnych. 

Podstawową różnicą metody względnej w stosunku do absolutnej jest zmienne położenie dźwięku „do” na pięciolinii. W metodzie absolutnej dźwięk „do” znajduje się zawsze na tym samym miejscu klawiatury oraz pięciolinii i jest równoznaczny z dźwiękiem „C”. Natomiast dźwięk „do” w metodzie relatywnej nie zawsze jest dźwiękiem „C” w jego brzmieniu absolutnym. Istotne są tu relacje między śpiewanymi dźwiękami, które, niezależnie od tonacji, zawsze są zbudowane na ośmiu stopniach gamy opisanych sylabami solmizacyjnymi: do, re, mi, fa, so, la, ti, do (sylaby solmizacyjne podaję zgodnie z założeniami przyjętymi przez Zoltana Kodaly’a).

Za wykorzystaniem metody względnej w procesie edukacyjnym przemawia m.in. możliwość zachowania równowagi pomiędzy zainteresowaniami a zdolnościami muzycznymi dzieci, umiejętnościami a wiedzą teoretyczną oraz wartościami estetycznymi umiejscowionymi w muzyce a procesem nauczania – uczenia się ucznia. Stosowanie solmizacji relatywnej w edukacji muzycznej dziecka uwrażliwia na powtarzające się zależności tonalne dźwięków, co według wielu badaczy i pedagogów muzyki wpływa korzystniej na kształce...