Faktem jest, że każdy uczeń przejawia indywidualne różnice w zakresie cech, temperamentu, możliwości, potrzeb itp. Dodatkowo można wyodrębnić różnice kształtujące się na przestrzeni pokoleń, na które ma wpływ rozwój cywilizacji. Głównym determinantem wpływającym na odmienność współczesnego ucznia jest nielimitowany dostęp do świata online, nie bez znaczenia pozostaje również wszechogarniający konsumpcjonizm.
Autor: Aleksandra Kubala-Kulpińska
Aleksandra Kubala-Kulpińska
Głównym sposobem komunikacji jest mowa. Wszelkie wyzwania i deficyty w tym obszarze powodują ograniczenie przepływu informacji. Brak porozumienia z dzieckiem nie należy do łatwych sytuacji, powoduje bowiem u niego ogromną frustrację, wynikającą z faktu, że nie potrafi wyrażać swoich potrzeb, wypowiadać opinii. W sytuacji zaburzeń w tradycyjnej komunikacji z pomocą przychodzą alternatywne metody.
Dla siedmiolatka zmienia się w zasadzie wszystko. Nie ulega bowiem wątpliwości, że szkoła jest instytucją, która w znacznym stopniu różni się od przedszkola. Dziecko nadal posiada potrzebę zabawy, a wkraczając w nową społeczną przestrzeń, jaką jest szkoła, wchodzi w świat zadań, obowiązków i wymagań. Ponadto u dzieci w tym wieku zachodzą liczne zmiany rozwojowe – są one jak najbardziej zasadne, przyczyniają się do opanowania nowych umiejętności. Jednakże często budzą brak zrozumienia przez dziecko tego, co się z nim dzieje, i powodują zagubienie oraz wiele trudnych emocji i zachowań.
Niska samoocena, obniżone poczucie własnej wartości, zaburzone relacje społeczne (rodzina, nauczyciele, rówieśnicy), zewnętrzne poczucie kontroli, niska motywacja osiągnięć, niska odporność na stres, zaburzenia emocjonalne, nerwica, agresja – to tylko niektóre z problemów, jakie dotyczyć mogą funkcjonowania dziecka z dysleksją. Konsekwencje takiego stanu mogą okazać się katastrofalne i prowadzić do nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania osobowościowego, emocjonalnego i społecznego, dlatego tak ważne jest tworzenie przestrzeni przyjaznej dla każdego ucznia niezależnie od tego, jakie deficyty, zaburzenia, zakłócenia u niego występują.
Szkoła – prócz swojej funkcji edukacyjnej, która jest jej głównym zadaniem – realizuje też funkcję wychowawczą. Zadanie to jest w głównej mierze powierzane nauczycielom pełniącym rolę wychowawców klas. Każdy oddział w szkole (zarówno podstawowej, jak i ponadpodstawowej) ma przydzielonego nauczyciela będącego opiekunem i przewodnikiem grupy uczniów. Wydawać by się mogło, że jest to zadanie proste i przyjemne, jednak wielość zadań, jakie ma do spełnienia wychowawca, sprawia, że nie każdy jest w stanie wywiązać się z powierzonych mu obowiązków, czerpiąc jednocześnie z tego satysfakcję.
Jak powszechnie wiadomo, człowiek nie rodzi się „białą kartką”, posiada bowiem temperament, który stanowi coś w rodzaju fundamentu innych cech. Zgodnie z definicją H. Rudolpha Schaffera, temperament dotyczy takiego zbioru wrodzonych właściwości, który odróżnia jedną osobę od drugiej pod względem ujawnionego stylu zachowania. Innymi słowy, w dużym uproszczeniu można rzec, że temperament to podstawowe i najbardziej naturalne (mające podłoże biologiczne i neurochemiczne) sposoby reagowania danego człowieka na otaczający je świat. Zatem temperament jest głównym determinantem naszej indywidualności i wyjątkowości.
W ostatnich latach podkreśla się rolę indywidualności w podejściu do nauki i wychowania dziecka. Najczęściej mówi się o tym w przypadku występowania zaburzeń rozwojowych lub specyficznych trudności w uczeniu się. Wtedy też kluczowe jest dostosowanie metod i form pracy do indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych dziecka. Jednakże czy takie podejście jest właściwe? Jakie cechy sprawiają, iż dana osoba jest kwalifikowana do tego, by być traktowanym w sposób szczególny?
Każdy z nas spotkał na swojej drodze ucznia, który sprawiał wrażenie leniwego, niemającego ochoty podejmować współpracy. Nie ulega wątpliwości, że taka postawa jest dużym utrudnieniem, często bowiem nie daje szans na nawiązanie relacji i podjęcie aktywności w ramach procesu nauczania.
Moment, w którym dziecko rozpoczyna naukę w szkole podstawowej, jest jednym z najważniejszych pod względem rozwoju społecznego etapów w życiu młodego człowieka. Dostosowanie się do panujących warunków oraz aklimatyzacja w grupie to ogromne wyzwania. Zwykle chwila rozpoczęcia edukacji kojarzy się dziecku z radością, ciekawością, zainteresowaniem i nowymi znajomościami. Oczywista jest rola wychowawcy, który ma za zadanie zintegrować dzieci oraz pomóc im stworzyć grupę. Okres wczesnoszkolny to czas, kiedy kształtują się umiejętności społeczne dzieci, a co za tym idzie, bardzo ważne są pierwsze relacje, przyjaźnie oraz umiejętność przeżywania porażki i rozczarowania.
Koniec roku szkolnego jest czasem, w którym dokonujemy podsumowań, poddajemy ocenie swoje działania, a także planujemy przyszłość. Wdrażanie ucznia do tego typu praktyk jest niezwykle istotną kwestią, dzięki której potrafi on realnie oceniać swoje możliwości, wykorzystywać własną siłę sprawczą, a także snuć refleksje.
Agresja jest zachowaniem wywołanym poprzez impuls, które ma charakter incydentalny, a jego celem jest wywołanie szkody. Charakterystyczną dla agresji cechą jest brak stałości w rolach – ofiara i sprawca wymieniają się rolami w zależności od sytuacji. Osoby, które przejawiają akty agresji, nie zatajają ich, nie jest to bowiem zachowanie przemyślane, lecz opiera się na emocjach, co powoduje pewnego rodzaju spontaniczne i nieprzemyślane działanie. Bardzo często ma ono miejsce w obecności nauczycieli lub też uczniowie bez problemu ujawniają nauczycielom jego przebieg.
