Agresywny uczeń

Wspomaganie ucznia

Agresja jest zachowaniem wywołanym poprzez impuls, które ma charakter incydentalny, a jego celem jest wywołanie szkody. Charakterystyczną dla agresji cechą jest brak stałości w rolach – ofiara i sprawca wymieniają się rolami w zależności od sytuacji. Osoby, które przejawiają akty agresji, nie zatajają ich, nie jest to bowiem zachowanie przemyślane, lecz opiera się na emocjach, co powoduje pewnego rodzaju spontaniczne i nieprzemyślane działanie. Bardzo często ma ono miejsce w obecności nauczycieli lub też uczniowie bez problemu ujawniają nauczycielom jego przebieg.

Sprawca agresji wyrządza krzywdę lub szkodę osobie, która nie jest uległa, próbuje się bronić (brak widocznej nierównowagi sił, tak jak w przemocy) i nie ma zamiaru ukrywać aktu agresji, skarży się, opowiada o tym, czego doświadczyła. Warto podkreślić, że zawsze możemy rozpoznać agresję psychiczną werbalną. Bardzo często agresywne zachowanie jest reakcją na konkretne zdarzenia i sytuacje. 

Istotny jest fakt, że nie zawsze agresja prowadzi do przemocy. Jeśli uczeń przejawia agresywne zachowania, nie oznacza to, że będzie stosował przemoc i stanie się dręczycielem. 

REKLAMA

Przyczyny i rodzaje agresji 

Zachowania agresywne powstają wskutek różnych czynników zewnętrznych bądź wewnętrznych wpływających na człowieka. Rodzaje agresji wiążą się bezpośrednio z tym, jak powstaje samo zjawisko. Wyróżnia się trzy rodzaje agresji, wynikające z różnych przyczyn. Pierwszą z nich jest agresja frustracyjna, związana bezpośrednio z występowaniem stanu frustracji, którego konsekwencją są różne formy i przejawy agresji. Kolejnym rodzajem agresji jest agresja naśladowcza, której źródeł upatruje się w mimowolnym naśladowaniu modeli agresywnego zachowania innej osoby, która obecna jest w otoczeniu. Trzeci rodzaj to agresja instrumentalna, związana z osiąganiem zamierzonych celów poprzez zachowania uznawane powszechnie za agresywne. Jest ona więc nie konsekwencją jakichś zdarzeń, ale ich przyczyną. 
Często wspomina się też o czwartym rodzaju – agresji patologicznej, której przyczyną jest występowanie zaburzeń czy procesów chorobowych w układzie nerwowym. Skutkiem tego są niewłaściwe zachowania będące objawem chorobowym. 
 

Rys. 1. Etapy narastania emocji – gniewu – mogące prowadzić do zachowań agresywnych


Spośród przejawów agresji, jakie najczęściej są obserwowane w środowisku człowieka, wyróżnia się agresja werbalna. Polega ona na pogardliwym, poniżającym wyrażaniu się o innej osobie, używaniu wulgarnych słów i określeń, ubliżaniu. Poza tym wyróżnia się też agresję w formie bezpośredniej oraz pośredniej. Bezpośrednia przejawia się wypowiedziami skierowanymi do osoby, która jest celem zachowań agresywnych, a pośrednia może przyjąć formę pomówień czy oszczerstw, które najczęściej trafiają do osób trzecich, nie bezpośrednio do ofiary. Intencją zastosowania agresji pośredniej może być chęć wprowadzenia kogoś w błąd bądź też tyranizowanie go lub osaczanie. Wśród dzieci najczęściej tego typu zachowań dopuszczają się dziewczynki. Często agresja werbalna nie jest brana za zachowanie niestosowne, gdyż nazywana jest intrygą, kłamstwem, ośmieszeniem. Dzieci niejednokrotnie się przezywają, dowcipkują na temat kolegów i koleżanek czy planują małe zemsty za coś, co ktoś powi...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 10 wydań magazynu "Życie Szkoły"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy