Fenomenologiczna koncepcja człowieka

W nadchodzącym 2020 roku będziemy obchodzić 50. rocznicę śmierci wybitnego polskiego filozofa Romana Ingardena. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w czerwcu bieżącego roku ogłosił uchwałę, która ustanawia rok 2020 rokiem Romana Ingardena2. Być może nie wszyscy nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej wiedzą, iż fenomenologiczna koncepcja człowieka stworzona właśnie przez tego filozofa, stała się podstawą do budowy koncepcji pedagogiki wczesnoszkolnej u schyłku XX wieku, której twórcą jest prof.  Ryszard Więckowski3.

Profesor Ryszard Więckowski widział w dziecku człowieka, którego aktywność wyraża się poprzez poznawanie i odkrywanie tego co prawdziwe, poprzez działanie, którego istotą jest czynienie dobra i kształtowanie piękna. Przyjął za Romanem Ingardenem, iż człowiek, czyli także dziecko, przez swą aktywność tworzy historię samego siebie, historię ludzkości poprzez wytwory, dzieła użyteczne, dzieła sztuki, których jest pomysłodawcą i kreatorem. Dzieła te jako konsekwencja rzeczywistej aktywności własnej mają dla dziecka niebywałe rozwojowe znaczenie. „Warunkują one jego specyficzne ludzkie istnienie”4, nadają sens wykonanej pracy, podczas której mały człowiek odkrywa swe możliwości, coraz głębiej poznając siebie. Profesor Ryszard Więckowski budując koncepcję pedagogii wczesnoszkolnej zauważył, iż fenomenologiczne podejście w edukacji najmłodszych uczniów istotę natury człowieka lokuje w konieczności poznawania wartości, tworzenia wartości i kierowania się nimi w działaniu, dlatego ważną zasadą tej koncepcji stał się proces uczenia zakorzeniony w naturalnych mechanizmach rozwoju jako droga wiodąca do twórczości. Wskazywany przez profesora najważniejszy paradygmat edukacji wczesnoszkolnej, tzw. paradygmat percepcyjno-innowacyjny, wyprowadzony został z fenomenologicznej koncepcji człowieka. Oto uczeń klasy pierwszej, słuchając tekstu czytanego przez nauczyciela o bardzo dzielnej i ciekawskiej kaczuszce Omi5, ogląda obrazki, komentuje, rozmawia, składa kaczuszkę, tworzy dzieło. Cała klasa podejmuje podob...