Trudne zachowania uczniów

Wyobraź sobie następującą sytuację: przerabiasz z uczniami tabliczkę mnożenia do pięciu i po kilku lekcjach odpytujesz dzieci, aby sprawdzić czy zapamiętały materiał i nauczyły się go tak, jak to było zadane. Jeden z uczniów wyraźnie nie radzi sobie z odtworzeniem tabliczki, więc zwracasz mu uwagę, że to było jego zadanie domowe i na kolejne zajęcia prosisz, żeby jeszcze raz wszystko powtórzył. Na to uczeń odpowiada, prawie ze łzami w oczach: „Jestem beznadziejny, nigdy się tego nie nauczę. Należy mi się najgorsza ocena”. Jak zareagujesz? Jakie uczucia wzbudzają 
w Tobie słowa ucznia? Większość nauczycieli w podobnej sytuacji próbuje wytłumaczyć uczniowi, że nie jest beznadziejny, tylko np. potrzebuje częściej powtarzać materiał albo obrać metodę nauczania dostosowaną do jego potrzeb. Budzą się w nich różne emocje, może wyrzuty sumienia, że uczeń ma zaniżoną samoocenę, czują się kiepskimi pedagogami, bo nie potrafią mu czegoś dobrze wytłumaczyć albo pojawia się złość, bo „pewnie rodzice go krytykują i wzbudzają w nim takie poczucie winy”. Można wymienić wiele prawdopodobnych przyczyn tej sytuacji, ale czy wśród nich pojawi się myśl „A może ten uczeń robi to celowo?”. Odruchowo najczęściej odrzucamy takie myślenie, bo przecież widać łzy w oczach 
i przejęcie ucznia. I bardzo dobrze, że w pierwszej kolejności nie podejrzewamy go o manipulację, gdyż oczywiście uczeń może mieć niską samoocenę albo odreaguje napięcie wyniesione z domu, a wtedy bardzo ważne jest, aby mu pomóc. Jednak jeżeli zdarza mu się wypowiadać takie słowa często i na rożnych zajęciach, akurat w momencie gdy zauważamy że nie odrobił zadania domowego albo nie jest przygotowany do zajęć, a po lekcjach żywo bawi się z innymi dziećmi, zastanówmy się, czy przyczyna nie leży w czymś innym. Czy ukarzesz ucznia, który mówi Ci „jestem beznadziejny”? Czy jesteś w stanie się na niego zdenerwować? Odgrywanie ofiary to jedna z częstych manipulacji, mająca na celu uzyskanie współczucia i zrozumienia. Przecież kto nie współczuje ofierze i np. chce ją ukarać, ten jest postrzegany negatywnie przez ogół społeczeństwa. Dlatego granie na emocjach innych osób jest częstą manipulacją, stosowaną przeważnie przez dorosłych. Nie zapominajmy jednak, że każdy dorosły był kiedyś dzieckiem i w jakimś momencie życia musiał nauczyć się umiejętności manipulacji. Czym więc jest manipulacja i jakie są jej rodzaje, a co ważniejsze, czy uczniowie potrafią ją stosować?

Manipulacja – liczy się tylko moje dobro

Manipulacja to celowe podejmowanie działań przez jednostkę w celu uzyskania korzyści dla siebie, bez poszanowania praw i celów drugiej strony. Często manipulacja jest niejawna (druga osoba nie domyśla się, że jest manipulowana) i może doprowadzić do strat dla ofiary manipulanta. Mówi się, że manipulacja to wywieranie wpływu, jednak w definicji wywierać wpływ oznacza przekonywać kogoś, nakł...