Zakupy, szykowanie prezentów, sprzątanie, pranie, zmywanie, gotowanie, pieczenie – to prace przedświąteczne, ale też znakomita okazja do odkrywania tajemnic otaczającego świata. A po świętach… znów sprzątanie, pranie i zmywanie, a do tego jeszcze zabezpieczanie nie zjedzonych potraw przed zepsuciem. We wszystkich wymienionych pracach w miarę możliwości powinny współuczestniczyć dzieci – po to, by w płynny sposób przejmować obowiązki dorosłych, a przy okazji coś ciekawego podejrzeć, coś nowego odkryć, czegoś przydatnego w życiu się nauczyć. I rzecz jasna – od czasu do czasu służyć dorosłym swoją wiedzą nabytą na drodze naukowych doświadczeń.
Dział: Kącik małego odkrywcy
Zdolność odbierania przez ciało człowieka bodźców płynących z zewnątrz jest możliwa dzięki zmysłom, do których należą wzrok, słuch, węch, smak i dotyk. Za prawidłowe funkcjonowanie zmysłów odpowiadają narządy zmysłów, w których są rozmieszczone wyspecjalizowane komórki rozpoznające konkretne bodźce i przekazujące je do mózgu. Mózg – po otrzymaniu takich informacji – bardzo szybko reaguje na różne bodźce, wydając odpowiednie „polecenia” poszczególnym narządom. Aż strach pomyśleć, co by było, gdyby organizm nagle został pozbawiony zmysłów… Ciągle bylibyśmy narażeni na różnego rodzaju uszkodzenia ciała, ale też nie odczuwalibyśmy zapachu kwiatów albo smaku dojrzałych owoców, a także nie moglibyśmy podziwiać piękna złotej polskiej jesieni.
Dobra dziecięca zabawa charakteryzuje się tym, że dziecko jednocześnie bawi się i zdobywa przydatną w życiu wiedzę i umiejętności. Dobre miejsce do zabawy to nie tylko profesjonalnie urządzony plac czy kącik zabaw, ale także miejsce o zupełnie innym przeznaczeniu, np. kuchnia czy warsztat taty – pod warunkiem, że pieczę nad bawiącymi się dziećmi będzie sprawowała odpowiedzialna osoba dorosła. Dobre zabawki i akcesoria do dziecięcych zabaw to nie tylko klocki lego, drogie materiały plastyczne czy zestawy elektronicznych gier rozwijających logiczne myślenie, ale też różnego rodzaju naczynia kuchenne, pojemniki, produkty spożywcze, woda, piasek, itp.
Szklane bombki, świerk, jemioła, zimne ognie, orzechy, jabłka, zapachy do ciast, przyprawy do świątecznych potraw, śnieg i lód – to wszystko niewątpliwie kojarzy się dzieciom z tradycyjnymi obchodami świąt Bożego Narodzenia. W oczach młodych odkrywców te lubiane przez wszystkich święta mają jeszcze jeden aspekt – naukowy, związany z wykorzystaniem dostępnych środków do odkrywania tajemnic chemii, fizyki i biologii.
Czy ogień można przeciąć? Można. A jeżeli można – to czym i w jaki sposób? Czy w papierowym naczyniu można zagotować wodę? Można. Ale jak to możliwe, skoro papier po zetknięciu z ogniem pali się? A jednak jest na to pewien sposób. Czy cukier się pali? I tak, i nie – zależy to od pewnego związku chemicznego, zwanego katalizatorem. Jakie tajemnice skrywają świece? Czy to prawda, że świece się palą? Na te i inne pytania młodzi odkrywcy odpowiedzą bez problemu po przeprowadzeniu prostych „ciepłych” eksperymentów. Jednak tym razem, oprócz zestawów do eksperymentowania, przy wykonywaniu doświadczeń bezwzględnie konieczna jest obecność odpowiedzialnej osoby dorosłej. Bo z ogniem nie ma żartów!
Tym razem w laboratorium młodych odkrywców będą królowały skarby jesiennego ogrodu – warzywa, na które najczęściej patrzymy oczami ogrodnika, kucharza, lekarza, artysty, terapeuty, a rzadziej – naukowców reprezentujących różnorodne dziedziny nauki. I wcale nie muszą to być warzywa wyszukane, na ogół mało znane. Te najbardziej popularne na naszych stołach są także na swój sposób wyjątkowe i z tego powodu warto je poznać i zgłębić ukryte nich tajemnice. Poza tym – tak zwane „nasze” warzywa często „naszymi” nie są, więc – jak przystało na prawdziwych naukowców – warto się dowiedzieć, kiedy, skąd i w jakich okolicznościach do nas „przywędrowały” i zagościły na dobre, aż do dnia dzisiejszego.
Dzieci w młodszym wieku szkolnym na ogół nie zdają sobie sprawy z tego, jak mocno powiązane są ze sobą nauki ścisłe i humanistyczne. Rzadko dostrzegają, że ten nierozerwalny związek nauk odwrócił niejedną kartę historii, zmieniał bieg wydarzeń, jakość życia i losy ludzi na świecie. Zaproponowana w niniejszym artykule seria eksperymentów z pewnością uzmysłowi młodym odkrywcom, że wiedza z zakresu fizyki była wykorzystywana w różnych dziedzinach życia od niepamiętnych czasów. Odpowiednio wzbogacana i modyfikowana, systematycznie wpływa na obraz aktualnych wydarzeń, jakość życia i kierunek, w jakim zmierza świat.
Współczesna oferta zabawek dla dzieci jest na tyle bogata, że na pierwszy rzut oka spełni oczekiwania nawet najbardziej wybrednego młodego klienta. Jednak niektóre wymarzone zabawki szybko przestają się dzieciom podobać i zamiast spełniać ważną rolę w ciekawych zabawach, w najlepszym wypadku trafiają na półkę, a bywa, że do przysłowiowego kąta… Nie każde dziecko potrafi przewidzieć tę sytuację i zamiast zadowolenia ze świeżego nabytku przeżyje rozczarowanie, a po krótkim czasie znów będzie upominało się o nową zabawkę.
Każda mama jest skarbnicą niezliczonych pomysłów na pyszne dania, czysty dom i jeszcze czegoś, co sprawia, że wszystkie drogi prowadzą właśnie do domu. Gdyby miała długo zastanawiać się nad tym, co i dlaczego trzeba zrobić, jej doba byłaby stanowczo za krótka. Gdyby miała wszystko kupić, nie starczyłoby na to ani pieniędzy, ani miejsca w domu. Dlatego wiele rzeczy robi w mig, odruchowo, ale starannie i fachowo. Wie, co i czym można zastąpić. Celem niniejszego artykułu jest kształtowanie u młodych odkrywców szacunku do mam poprzez eksponowanie prac, jakie wykonują w domu. Specjalnie dobrane eksperymenty pozwolą zrozumieć dzieciom, jak bardzo przydają się w życiu doświadczenie i wiedza z zakresu chemii, fizyki i biologii.