Czym są zniekształcenia poznawcze i dlaczego istotna jest ich eliminacja z pracy nauczyciela?

Temat numeru

Praca nauczyciela – obok przekazywania treści merytorycznych – związana jest także z zarządzaniem kwestiami wychowawczymi, kształtowaniem postaw i wartości uczniów oraz ich ocenianiem – zarówno stawianiem stopni, jak i wyrażaniem opinii na ich temat. W pracy gabinetowej z dziećmi i młodzieżą widać, jak to, co mówią pedagodzy i wychowawcy w trakcie codziennych zajęć, wpływa na ich poczucie własnej wartości oraz sposób postrzegania rzeczywistości. Ze względu na ilość czasu spędzanego przez uczniów w szkole można określić ten wpływ mianem znaczącego, często budującego poglądy i przekonania.

W historii życia wielu dorosłych, doświadczenia szkolne odgrywają istotną rolę – pozytywną bądź negatywną. Niekiedy nauczyciel staje się osobą znaczącą, okazującą wsparcie, wspierającą w wyborze drogi życiowej, stanowi alternatywę dla domu, w którym dziecko nie dostawało tego, co było mu potrzebne. Zdarza się jednak, że środowisko szkolne niszczy poczucie wartości u dziecka poprzez sytuacje i treści, z jakimi się spotyka. W każdym z omawianych przypadków ten wpływ może istotnie przełożyć się na jakość późniejszego życia, co sprawia, że rola nauczyciela wykracza poza naukę sensu stricto. 

REKLAMA

Perspektywa psychologiczna 

Psychologowie poznawczo-behawioralni utrzymują stanowisko, że duże znaczenie dla postrzegania rzeczywistości mają doświadczenia własne oraz nadawane im znaczenia. Dzięki temu kształtuje się pogląd na świat oraz przekonania na temat siebie i innych. Zaobserwowali również fakt, że większość ludzi popełnia tzw. zniekształcenia poznawcze (błędy w myśleniu, pułapki poznawcze), które przeinaczają ich sposób patrzenia, oceniania i pojmowania tego, co ich otacza i spotyka. W związku z tym, że nauczyciele, podobnie jak rodzice, oddziałują – w sposób znaczący – na innych, kształtują ich postawy, wyrabiają pogląd na świat, mogą wpływać na samoocenę – istotne jest, aby unikali tego typu błędów. Oczywiście, każdy człowiek wpada czasami w pułapki poznawcze, ale ich destrukcyjny wpływ obserwujemy wówczas, gdy pojawia się ich dużo, a jednostka funkcjonuje w schematach błędnego myślenia, tworząc zafałszowany obraz rzeczywistości, siebie i innych. Niniejszy tekst ma pokazać typowe pułapki poznawcze oraz przykładowe konteksty, w jakich mogą się pojawiać. Eliminacja błędów w myśleniu często dokonuje się w procesie terapii, znacząco wpływając na jakość życia pacjentów. W omawianym kontekście korzyść ta może dotyczyć zarówno nauczyciela, jak i jego wychowanków. 

W literaturze przedmiotu odnajdziemy różne wyjaśnie...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 10 wydań magazynu "Życie Szkoły"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy