Wokół integracji. Nauka tolerancji i akceptacji w szkole

Idea klas integracyjnych

Organizowanie wspólnej edukacji oraz wychowania dzieci pełnosprawnych i niepełnosprawnych ma na celu włączanie tych drugich w jak najpełniejsze funkcjonowanie w społeczeństwie. Sama integracja miała być odpowiedzią na segregację w edukacji i pogłębiający się proces stereotypizacji osób chorych. W latach 50. XX wieku amerykański psycholog Gordon Allport opracował hipotezę kontaktu, mówiącą, że niewiedza i brak kontaktu z grupą obcą wywołuje niechęć i utwierdza osobę w posiadanych stereotypach. Todd Nelson w książce Psychologia uprzedzeń wskazuje na warunki, jakie należy wprowadzić (poszerzając hipotezę Allporta), aby kontakt z osobą obcą sprzyjał tolerancji i akceptacji.

Adaptując tę koncepcję do systemu edukacyjnego, a dokładniej do planowanych oddziałów integracyjnych, należałoby wprowadzić następujące sześć podstawowych warunków. Po pierwsze, zadbać o równą pozycję przedstawicieli grup. Można to zrealizować na przykład poprzez równe traktowanie wszystkich dzieci w klasie, przydzielając im podobne zadania oraz zadbanie, aby w komunikatach kierowanych do dzieci nie pojawiały się określenia wartościujące i oceniające („ktoś jest lepszy, bo jest zdrowy”, „od niego mniej wymagam, bo jest chory”, „jesteś niegrzeczna” itp.), a po prostu nazywanie zachowań i emocji („widzę, że jesteś smutna/ zdenerwowana/ szczęśliwa”, „widzę, że potrafisz przeczytać połowę czytanki”, „chcę, abyś poczekał na klasę, siedząc spokojnie w ławce”).

Drugim warunkiem integracji będzie pokazywanie dzieciom i ich rodzicom, że wszyscy jako zespół klasowy posiadamy wspólne cele – te najważniejsze to rozwój, wychowanie i edukacja. Okazją do wskazania tego, co łączy, są zebrania dla rodziców, wspólne wyjścia i organizowanie wspólnego czasu w szkole, aby tę wspólnotowość podkreślać.

Trzeci czynnik to stworzenie między dziećmi wzajemnej zależności, czyli sytuacji, w których będą miały na sobie polegać, wspierać się i współpracować. Na poziomie edukacji wczesnoszkolnej najłatwiej będzie takie sytuacje zaaranżować na przykład w czasie zaba...