Wciąż za Tobą ciągnie się. – Co to jest?
Zabawa z poezją w klasie i nie tylko

Wciąż za Tobą ciągnie się. – Co to jest?
Zabawa z poezją w klasie i nie tylko
Wciąż za Tobą ciągnie się. – Co to jest?
Uczenie się to korzystanie z każdej okazji.
Żeby coś poznać, trzeba to coś
podglądać
i podsłuchiwać,
zbliżać się 
się i oddalać
smakować,
pytać o to
i porównywać.

Zaplanowane spotkanie z poezją, językiem polskim, nie będzie się odbywać za drzwiami klasy ani w żadnej innej przestrzeni zamkniętej. Na to spotkanie, tak jak na każde, trzeba będzie dojść, czyli najpierw wyjść. Nie, nie musicie wychodzić specjalnie, możecie wykorzystać do nauki każde wyjście z domu. Ważne – idąc, nie przegapcie ciekawych rzeczy, ale… oglądajcie się za siebie, patrzcie na boki, no i przed siebie też, bo tak bezpieczniej jest.
…Och, w rozgadaniu o tym, jak korzystać z każdej okazji do nauki, o mało nie przegapiliśmy wyjątkowego momentu do zabawy!

Ćwiczenie 1.

• Pokażcie wspólnie, ilustrując ruchem, tworząc właściwe sytuacje, różnicę pomiędzy słowami:
  chodzić, wyjść, wychodzić, dojść, przechodzić.
• Wersja uproszczona ćwiczenia – niższa trudność zadania – użyjcie do zabawy słów:
  iść, wyjść, dojść.
• W zabawie uczestniczcie wszyscy, np. zatrzymujcie chcącego wyjść, aby poczuł różnicę między iść a wyjść, nie dajcie mu dojść lub przejść.
• Czasowniki – verbum – to słowa, które mają moc kreatywną, istnieją w przestrzeni, nie ograniczajmy więc ich wymiarów jednie do płaskiej formy zapisu na kartce. 
• Z powstałych doświadczeń zróbcie plakat, wykorzystując schemat:
  • podczas ilustrowania, przedstawiania słów powtarzaliśmy: ruch, czynność, ruszaliśmy nogami – może być zapis słowny lub rysunki;
  • określenie wspólnego zakresu znaczeniowego wymienionych wyrazów
  • podczas ilustrowania, przedstawiania słów robiliśmy coś szczególnego/charakterystycznego dla słowa: chodzić, wyjść, wychodzić, dojść, przechodzić.

Co widzę?	Jak to nazwę?	Dlaczego "to" jest?	Jak to mogę wykorzystać?

Ćwiczenie 2.

Biegiem po słońce
Wychodzimy z domu w słoneczny dzień.

• Zadania dla spacerowiczów:
  • Ile słońca możemy przynieść do domu?
  • Czy możemy przesłonić Słońce? Obserwujcie idącą obok osobę.
  • Czy spostrzegacie coś nietypowego?
  • Czy zauważyliście „coś” podobnego do siebie?
  • Co zawsze idzie tam, gdzie wy?
  • Czy to jest coś, czy ktoś?
• Spostrzeżenia warto zapisać w tabeli
  (Ćwiczenie uczy obserwacji i wnioskowania na jej podstawie oraz poszerza zakres leksykalny ucznia, przygotowuje do opisu, może stanowić wstęp do twórczego pisania).
• Powtórzmy takie zabawy wieczorem, w świetle księżyca. Porozmawiajmy na temat, co ma wspólnego słońce i księżyc z punktu widzenia spacerowicza?
• Wywołajmy chęć mówienia. Jeśli poziom umiejętności dzieci na to pozwoli, spróbujcie to zapisać albo stworzyć ilustrowany reportaż.

Ćwiczenie 3.

Bohater naszych spacerów

1. Co zaobserwowaliśmy, spacerując w dzień i przy księżycu? Jak to nazwaliśmy? (cień)
   (Poszerzenie: W grupie bardziej zaawansowanej możemy poćwiczyć rozróżnianie rzeczowników osobowych i nieosobowych – bez wprowadzania nazw, rozmawiając np. na temat: Czy cień należy tylko do kogoś, czy także do czegoś?).
2. Czy cień jest tylko w dzień? – Dyskusja ustrukturalizowana.
   (Uzupełnienie: w przypadku grupy niezaawansowanej warto zrobić ćwiczenia fonetyczne, wzmacniające rozróżnianie brzmień słów: cień – dzień. Można tego dokonać w ćwiczeniach z ilustracjami lub w czytanych zdaniach z luką).

Ćwiczenie 4.

Cień bohaterem wiersza

• Organizacja: uczniowie/uczestnicy tworzą grupy lub pracują pojedynczo. Każdy zespół ma odpowiednio pocięte zdania pierwszej strofy wiersza Cień M. Strzałkowskiej.

czy ranek jest czy noc
czy jasny dzień krok w krok
wędruje za mną czy wieczór

• Małgorzata Strzałkowska – polska poetka współczesna, postanowiła wykrzyczeć, że ma dość:

KOGO?

czekanie na odpowiedź (własnego cienia).

• Swoją opowieść zaczęła od narzekania, że ten cień, straszny cień towarzyszy jej zawsze, ciągle, w każdej chwili, wszędzie (Poproś dzieci o ilustrację ruchową). 
• Ze zbioru wyrazów wybierzcie te, które wskazują na to, kiedy cień naprzykrza się naszej poetce:
   

KIEDY?

(Uzupełnienie: chętni uczniowie mogą się zastanowić, jaką funkcję w tej strofie pełni powtarzany wyraz „czy”).

JAK?

• Poetka skarży się:
  „krok w krok wędruje za mną/ dziwaczny, obcy cień”.
• Zabawa ruchowa w parach: jedno dziecko jest poetką, drugie jej cieniem. Chodzą jak osoba i jej cień, od czasu do czasu cień jedną nogą „przecina krok” poetki.
• Wyjaśnianie frazeologizmu „krok za krokiem” poprzez próbę odpowiedzi na pytania:
  Jak chodził za tobą cień? Jak chodziłaś/chodziłeś za poetką?

Wniosek: Krok w krok, czyli tuż, tuż, bezpoś...