Jak utrwalać wiadomości, by proces uczenia się był efektywny?

Dlaczego warto powtarzać i jak to robić?

Powtarzanie jest warunkiem zapamiętania danych treści. Badania nad krzywą zapominania obrazującą, po jakim czasie od zakończenia nauki nowe informacje są zapominane, wskazują, że bez powtórek 75% bezsensownych głosek, których uczyli się badani, uleciało im z głowy, natomiast dobry system powtórek spowodował, że były one pamiętane w ok. 80% przez kilka miesięcy (Boral, Boral 2013: 38–40). Coraz więcej jest prowadzonych badań na ten temat i chociaż różnią się one od siebie wynikami, to jedno jest pewne: do tego, by coś na trwałe zapisało się w naszej pamięci, niezbędne są powtórki, które czasami wydają się nam żmudne i trudne, jednak „Uczymy się w sposób głębszy i z trwalszym skutkiem, kiedy nauka wymaga wysiłku. Nauka, która przychodzi łatwo, jest niczym pisanie na piasku: dzisiaj jest, jutro jej efekt niknie” (Brown, Roediger, McDaniel 2014: 13). Nie ma jednej uniwersalnej metody, dzięki której każdy człowiek w tym samym czasie i przy stosowaniu tych samych technik zapamięta tę samą ilość informacji. Najlepszym sposobem jest wypracowanie własnego rytmu powtórek, jednak żeby to zrobić, trzeba znać skuteczne sposoby powtarzania i dlatego warto zapoznawać z nimi uczniów podczas codziennej pracy, dając przykłady różnych technik tak, by każdy uczeń miał możliwość wykorzystania tych, które polubi i które uzna za najefektywniejsze. Tak właśnie, zdaniem Bartłomieja Borala i Tomasza Borala, autorów książki Techniki zapamiętywania, czynią mistrzowie pamięci – dostosowują sposoby zapamiętywania do własnych preferencji i dlatego jedni z nich pierwszą powtórkę robią po piętnastu minutach, inni natomiast uważają, że to zbyt krótki czas, by cokolwiek zapamiętać (Boral, Boral 2013: 40).

Jednak, bez względu na to, kiedy rozpoczniemy powtarzanie, myśl, która wróci do nas po kilkunastu czy kilkudziesięciu minutach od jej poznania i zrozumienia, następnie po dobie, dwóch, trzech czy po tygodniu będzie nam zdecydowanie bliższa niż ta, z którą kontakt będzie tylko jednokrotny.

Dlatego nauczyciele powinni wiedzieć, jakie strategie stosować w procesie uczenia się, by uczniowie jak najdłużej za...