Jak aktywizować mózg do nauki, czyli co mogą zrobić nauczyciele, by pomóc uczniom się uczyć?

Potrzebujesz dodatkowych wskazówek? Sprawdź artykuł: Akcja aktywacja, czyli za pomocą jakich metod aktywizować uczniów na lekcji matematyki?

W pogoni za pełnym rozwojem mózg dziecka stale poszukuje bodźców ze świata zewnętrznego. Projektując przestrzeń rozwojową uczniów, należy pamiętać, że aby w pełni zaaktywizować ich mózg przede wszystkim potrzeba zaangażowania. Jakie działania mogą podjąć nauczyciele, by pomóc uczniom w nauce?
W książce Mózg dziecka. Przewodnik dla rodziców Alvaro Bilbao pisze: „Dziecko ma skomplikowany mózg, który pozwala mu odczuwać, myśleć, wchodzić w relacje społeczne i realizować różne cele, jego natura wymaga czegoś więcej niż natura ptaka. Ludzki mózg wykazuje naturalną skłonność, żeby czuć się dobrze z samym sobą i pośród innych oraz żeby szukać szczęścia i sensu własnego istnienia” (Bilbao 2017, s. 25–27). Mając na uwadze, iż ludzki mózg do optymalnego funkcjonowania potrzebuje poczucia bezpieczeństwa, w pierwszej kolejności nauczyciele powinni zadbać o odpowiednią atmosferę w szkole. Emocje odgrywają kluczową rolę w procesie uczenia się. Niemiecki neurobiolog, Manfred Spitzer, podkreśla, że to nie fakty i dane napędzają ludzi, ale uczucia, historie oraz inni ludzie. Projektując przestrzeń rozwojową uczniów, należy zatem pamiętać, że do tego, by aktywizować mózg, potrzeba zaangażowania, a zatem nadmierna koncentracja na przekazywaniu informacji i odpytywaniu z nich, niewłaściwy dobór treści (brak treści, które interesują młodego człowieka i są bliskie jego doświadczeniu), zaniedbywanie aktywności grupowej nie sprzyja rozwojowi dziecka. Do tego, żeby uczniowski mózg był aktywny, nie wystarczy, że dziecko zapamięta fakty z życia sławnego pisarza czy dowie się, jakie są zasady gry w piłkę ręczną (Spitzer 2012, s. 123). Dziecko potrzebuje wielomodalnego poznawania otaczającego je świata, a zatem udziału w grze, odbiorze i tworzeniu tekstów kultury: pisarskich, malarskich, muzycznych. Ważne jest więc, by podczas zajęć nauczyciele wykorzystywali metody impresywne, pozwalające na osobisty odbiór otaczającej dziecko rzeczywistości poprzez dotykanie, smakowanie, wąchanie, oraz ekspresywne, dające możliwość twórczego wyrażania siebie, a tym samym zapewniające poczucie sprawstwa, które stanowi budulec motywacji wewnętrznej niezbędnej do podejmowania przez dziecko kolejnych aktywności. 

Żaden z uczniów nie rozwinie swojego potencjału w sposób optymalny, gdy osobą najaktywniejszą na zajęciach będzie nauczyciel. „Widać go, najczęściej słychać, jak mówi, wyjaśnia, demonstruje. Siedzący w ławkach uczniowie słuchają, powtarzają, dzi...