Jak budować autorytet?

Siła autorytetu

„Ilekroć spotykamy jakiś silny motyw ludzkiego postępowania, w naturalny sposób spodziewamy się, że taki motyw pojawia się u ludzi z sensownych przyczyn. Niemal bez namysłu można wskazać ogromną liczbę powodów, z jakich posłuszeństwo wobec autorytetu jest w ludzkich społecznościach tak silne. Wielopoziomowa i szeroko akceptowana hierarchia autorytetów przynosi każdemu społeczeństwu niezmierne zyski. Pozwala na rozwinięcie skomplikowanych systemów produkcji i rozdziału dóbr, obrony, ekspansji, kontroli nad członkami społeczności. Bez hierarchii autorytetów powstanie takich systemów byłoby niemożliwe, a bez nich każda społeczność popadłaby w całkowitą anarchię, w której życie byłoby samotne, ubogie, okropne, brutalne i krótkie, jak zapewniał w swoim czasie filozof Thomas Hobbes. Dlatego niemal od dnia narodzin wszyscy jesteśmy pilnie trenowani w posłuszeństwie wobec autorytetów i umacniani w wierze, że przeciwstawianie się im jest złe. Tym przesłaniem wypełnione są pouczenia naszych rodziców, szkolne wierszyki i piosenki, a w dorosłym życiu – kodeksy prawne, regulaminy wojskowe czy systemy polityczne. Wszędzie nieodmiennie znajdujemy przykazanie posłuszeństwa wobec odpowiedniego autorytetu” (Caldini 2020: 232) – tak pisze Robert Caldini w książce Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, w rozdziale na temat autorytetu, w którym przywołuje znany eksperyment amerykańskiego profesora psychologii Stanleya Milgrama z 2008 r., który badał, jak wiele bólu jest w stanie zadać człowiek drugiemu człowiekowi, kiedy takie jest jego zadanie i takie otrzyma polecenie. W wyniku eksperymentu badacz sformułował wniosek o krańcowej skłonności dorosłych ludzi do uczynienia niemal wszystkiego, byle spełniać polecenia autorytetu (Caldini 2020: 230). 

Caldini zwraca uwagę na fakt, iż wiele aktów posłuszeństwa następuje automatycznie i bezrefleksyjnie, a uleganie autorytetom przynosi człowiekowi wiele praktycznych korzyści i ma to miejsce w zasadzie od naszego urodzenia, czego potwierdzeniem jest ogromny wpływ autorytetów – rodziców i nauczycieli – na dzieci, które pozostają pod kontrolą...