Budowanie zespołu klasowego – od czego zacząć?

Praca z uczniami, którzy znają zasady i ich przestrzegają, a także są życzliwi, potrafią rozwiązywać konflikty i uznają autorytet nauczyciela, to marzenie pedagoga. Warto więc zastanowić się, jakie elementy składają się na ten sukces. Co każdy nauczyciel może wprowadzić do swojej pracy, aby zbudować zespół klasowy? Od czego zacząć budowanie współpracy w grupie? Jak postępować, kiedy ta współpraca jest na niskim poziomie? Na te pytania spróbujemy znaleźć odpowiedź, proponując różnorodne metody i techniki, które można zastosować dla zbudowania poprawnie funkcjonującego zespołu klasowego. Z pozoru proste modyfikacje wprowadzone do codziennej pracy mogą przynieść upragniony rezultat w postaci przyjemnej atmosfery w klasie.

Jeśli zauważymy, że nie wszystko układa się w klasie tak, jak byśmy chcieli, to należy pamiętać, że nigdy nie jest za późno, aby wprowadzić modyfikację do dotychczasowych działań, planów i organizacji pracy.

Najważniejsze jest, aby każda nowość czy zmiana wprowadzane w funkcjonowanie grupy były wcześniej przemyślane i w adekwatny sposób realizowane. Najprostszym przykładem jest sytuacja, w której nauczyciel nie ustalił odpowiednich zasad pracy na zajęciach i po miesiącu spostrzega, że „każdy sobie rzepkę skrobie”.

Sytuacja wydaje się bardzo trudna, ponieważ istnieje przeświadczenie, że przegapienie tzw. pierwszego wrażenia – czyli konsekwentnego pilnowania jasno ustalonych zasad w pracy z uczniem od pierwszych chwil bycia w szkole – jest nie do cofnięcia. To prawda, że dla kształtowania się zespołu klasowego ważne są pierwsze tygodnie. Nigdy nie jest jednak za późno, aby poprawić błąd, ponieważ budowanie współpracy w grupie to proces, na który składa się wiele aspektów (więcej niż tylko nietrafnie ustalony regulamin klasowy). 

Wprowadzenie nowych zasad należałoby rozpocząć od ustalenia:

• małego celu (krótkoterminowego), np. „Chcę, aby uczniowie mówili pojedynczo i po zgłoszeniu tego ręką”,
• dużego celu (długoterminowego), np. „Chcę, aby uczniowie potrafili samodzielnie i w ciszy pracować z książką na lekcji”. 

Następnie refleksja nad tym, jakie umiejętności są potrzebne dzieciom, aby osiągnąć poszczególne cele – muszą nauczyć się:

• zgłaszania na lekcji,
• czekania na swoją kolej,
• słuchania innych,
• samokontroli.

Potem ustalamy pierwszy krok w kierunku zdobycia tych umiejętnoś...