ADHD jest zaburzeniem, które występuje w postaci nieadekwatnych do wieku deficytów uwagi, impulsywności, nadpobudliwości psychoruchowej, nieprzerwanie co najmniej sześć miesięcy. Nasilenie objawów w znacznym stopniu utrudnia funkcjonowanie w głównych obszarach życia.
Problematyka związana z przyczynami zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi cieszy się ogromnym zainteresowaniem ze strony świata nauki. Badacze podają różne czynniki odpowiedzialne za to zaburzenie: przyczyny genetyczne i dziedziczne, konflikt serologiczny rodziców, czynniki mające swój początek w okresie prenatalnym i wpływające na patologię ciąży, nieprawidłowości w trakcie porodu.
Jaki jest uczeń z ADHD?
Oto charakterystyczne zachowania:
- Ma trudności z koncentracją, powodujące, że bardzo szybko się rozprasza, nudzi.
- Nie jest w stanie zapamiętać poleceń, zadań.
- Nie potrafi zastosować się do instrukcji.
- Organizowanie wszelkiego rodzaju zajęć sprawia mu problem.
- Występuje u niego zaburzenie motoryki małej powodujące trudności we wkładaniu lub zdejmowaniu ubrania, nabywaniu umiejętności pływania, wykonywaniu zadań na lekcjach wychowania fizycznego.
- Działa bez zastanowienia, pod wpływem emocji, impulsu, nie potrafi zahamować swojej reakcji.
- Wyrywa się nieproszony do odpowiedzi, nie czeka na swoją kolej, przerywa rozmowę.
- Jego wypowiedź ma formę „słowotoku”.
- Swoje niezadowolenie manifestuje w sposób niekontrolowany.
- Bardzo często zmienia zajęcia, nie kończąc rozpoczętej pracy.
- Niemal przymusowo wykonuje niekontrolowane ruchy: wierci się, rusza nogą lub ręką, manipuluje przedmiotami.
- Wszelkie formy odpoczynku traktuje jako karę.
- Hałasuje, nie potrafi zachować spokoju.
- Biega, nie zważając na przeszkody.
- W najmniej oczekiwanym momencie wstaje z miejsca i spaceruje po klasie.
- Ma zmienne nastroje.
- Mogą wystąpić u niego częściowe zaburzenie analizy wzrokowej, słuchowej i dotykowej oraz trudności w uczeniu się pisania, czytania i liczenia, nawet w przypadku mieszczącego się w normie poziomu inteligencji.
- Ma trudności w nawiązywaniu i podtrzymywaniu prawidłowych relacji.
- Przejawiane przez niego zachowania w relacjach społecznych (np. popychanie, podszczypywanie, silne przytulanie) są nieakceptowane społecznie, co prowadzi do izolowania i wyśmiewania, a co za tym idzie – samotności ucznia.
- Najczęściej ma słabą pozycję w grupie, ponieważ dąży do ustalania własnych zasad.
- Nie potrafi przegrywać, jest ekstrawertyczny, może bywać natarczywy, starając się wszelkimi sposobami skoncentrować na sobie uwagę otoczenia.
- Jest kreatywny, pomysłowy.
Nie zawsze jednak dzieci z ADHD są nadruchliwe. Jednym z typów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej jest tzw. ADD (ang. Attention Deficit Disorder) – oznacza to podtyp bez nadruchliwości, natomiast z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi. Ten podtyp dominuje u dziewcząt.
Jaki jest uczeń z ADD?
Oto charakterystyczne zachowania:
- Ma marzycielskie usposobienie.
- Nie sprawia problemów związanych z nadruchliwością – jest spokojny.
- Przez otoczenie jest postrzegany jako leniwy i niechętny do podejmowania działań.
- Sprawia wrażenie powolnego, przebywającego we własnym świecie, stale zamyślonego, nieobecnego.
- Ma poważne problemy z kontrolowaniem własnych myśli i skupieniem się na jednym wybranym bodźcu.
- Ma trudności z organizacją, ciągle coś gubi, nie pamięta o terminach, umowach.
- Może sprawiać wrażenie osoby cierpiącej na depresję.
- Ogromną trudność sprawia mu koncentracja, wciąż się dekoncentruje.
W jaki sposób można ułatwić funkcjonowanie dziecka z ADHD w szkole?
W tabeli 1 przedstawiamy metody, techniki i narzędzia ułatwiające funkcjonowanie ucznia z ADHD w warunkach szkolnych1.
Nie ulega wątpliwości, że dziecko z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej odczuwa ciągły dyskomfort wynikający z braku zrozumienia ze strony otoczenia przy jednoczesnym braku zrozumienia świata przez samo dziecko. W związku z tym powinniśmy dołożyć wszelkich starań, by zrozumieć ucznia z ADHD i pomóc mu uporządkować świat, w którym żyje.
Metody, techniki, narzędzia | Charakterystyka | Obszar usprawniania, stymulacji |
Parallel teaching |
To równoległe, jednoczesne przekazywanie treści dydaktycznych i zasad zachowania na lekcji. W trakcie stosowania nauczania równoległego nauczyciel buduje aktywny kontakt z uczniami – zauważa i wspiera ich mocne strony, ale także w sposób świadomy pracuje nad trudnymi zachowaniami lub objawami (deficytami) uczniów.
|