Rola zmysłów w uczeniu się dziecka.

Najbardziej widoczne staje się to w momencie, kiedy siedmiolatek przekracza próg szkoły. Nagle zaczyna się bowiem czegoś od niego wymagać. Musi grzecznie siedzieć przy swoim stoliku, słuchać pani i koncentrować się na omawianym w danym momencie temacie. Niestety, zmiana środowiska, osoby prowadzącej zajęcia i specyfiki pracy nie wpływa korzystanie na stan dziecka. Brak poczucia bezpieczeństwa i stres mogą przyczynić się do tego, że zaburzenia, do tej pory prawie niezauważalne, zdecydowanie się nasilą. Z tego powodu naszą pracę należy rozpocząć 
od diagnozy integracji sensorycznej. Okazuje się bowiem, że to zmysły determinują nasze zachowanie. Im gorzej działają one u dziecka, z którym pracujemy, tym większe trudności będzie miało z reagowaniem we właściwy sposób na zmiany zachodzące w jego otoczeniu.

Najczęściej zauważamy i diagnozujemy trudności w zakresie percepcji wzrokowej i słuchowej (rys. 1). Są one w miarę czytelne i zdecydowanie łatwiejsze do zrozumienia, zarówno dla rodziców, jak i nauczycieli. Dużo trudniej skupić się na problemach dotyczących zmysłów bliższych (dotyk, układ przedsionkowy i proprioceptywny). Ich różnorodność jest bowiem tak duża, że może prowadzić do pomyłek i nieprawidłowych wniosków. Okazuje się, że zaburzenia w ich obrębie mogą być mylone chociażby z problemami natury emocjonalnej. Tymczasem właśnie dotyk, przedsionek i propriocepcja stają się bazą, dzięki której mały człowiek jest w stanie zdobywać wiedzę na temat siebie oraz otoczenia, w którym się znajduje. Mają one również jeszcze wiele innych zadań, m.in.:

• są podstawą do prawidłowego odbierania bodźców z otoczenia i przetwarzania ich na wyższym poziomie układu nerwowego,
• są niezbędnym elementem do prowadzenia właściwej analizy i syntezy będącej nieodzownym aspektem efektywnego uczenia się,
• umożliwiają budowanie prawidłowych kontaktów z innymi ludźmi oraz przedmiotami.

Rys. 1. Rodzaje zmysłów 

 Opracowanie własne na podstawie C.S. Kranowitz, Nie-zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego – diagnoza i postępowanie, Gdańsk 2011

Zmysły bliższe powstają bardzo wcześnie, już w okresie prenatalnym i towarzyszą człowiekowi przez całe życie. Są odpowiedzialne za odbieranie bodźców dochodzących z wewn...